Kiedy brak Ci słów

W Wielkiej Brytanii znacząco wzrasta liczba firm określających się jako „dumne spółki pracownicze”.

Przedstawiają one następujący obraz:

Dzięki mechanizmowi zaufania do udziału pracownika w zyskach, liczba przeniesień własności firm na pracowników osiągnęła właśnie liczbę 2100. Stanowi to ponad 150 000 pracowników jako właścicieli, którzy w większości przypadków posiadają 100% udziałów w swoich firmach.

Zasadniczo w krajach anglosaskich udział pracowników w kapitale zakładowym opiera się na dwóch filarach:

•  W jednym, mały kawałek przysłowiowego tortu jest dzielony. Rozwiązanie to ma zastosowanie raczej do dużych spółek giełdowych. Pracownicy są zachęcani do zakupu kilku akcji firmy, korzystając ze swoich oszczędności. Podejmują więc ryzyko finansowe.

•  W drugim przypadku przysłowiowy cały tort jest przekazywany pracownikom. To rozwiązanie dotyczy w większym stopniu MŚP. Firma zostaje sprzedana funduszowi powierniczemu utworzonemu na rzecz wszystkich pracowników. Pracownicy nie inwestują ani grosza z własnych pieniędzy; nie podejmują żadnego ryzyka finansowego. Operacja jest finansowana z pożyczki, którą pracownicy-właściciele będą spłacać nie z oszczędności, ale z zysków pochodzących z ich pracy. W rzeczywistości, w tym układzie, oprócz części "wynagrodzenia" uzyskanego przez ich pracę, pracownicy-właściciele korzystają również z części "zysku", która umożliwia im spłatę pożyczki. Takie rozwiązanie stanowi zatem najbardziej kompletny sposób redystrybucji wartości poprzez udział pracownika w kapitale zakładowym.

Aby okreslic te dwa róznie zdefiniowane systemy, Anglosasi wymyslili dwa odrebne wyrazenia. Tak wiec "employee share ownership" dla malej czesci przyslowiowego tortu staje sie "employee ownership" dla calego tortu, i "employee-owned" dla spólka pracownicza.

„Employee share ownership - employee ownership", to więc gra słów. Podobnie jak wszystkie gry słowne, ta również ma magiczny charakter. Niestety jak większość gier słownych, jest również nieprzetłumaczalna. Tak więc w języku francuskim, podobnie jak w większości innych języków europejskich (z dwoma wyjątkami), mamy tylko jedno wyrażenie odnoszące się do całości: Jest to "actionnariat salarié" dla małej części przysłowiowego tortu i "actionnariat salarié" ponownie dla całego tortu.

Kiedy więc brakuje Ci słów czy też koncepcji i możesz przeoczyć rzeczywistość, nie rozumiejąc jej ani nawet nie widząc. Jest to tragedia, której większość krajów europejskich doświadcza do dziś. Przykład, który obraca się wokół małego kawałka tortu, jest dość dobrze zrozumiały. Z drugiej strony, przykład, w którym siłą napędową jest cały tort, jest albo ignorowany, albo w ogóle niezrozumiały.

Aby pomóc w zrozumieniu, oto krótki glosariusz praktyki własności pracowniczej, którą Europa kontynentalna stara się wprowadzić:

Employee-owned company – Entreprise détenue par les salariés - Empresa propiedad de sus empleados – MitarbeiterUnternehmen - Azienda di proprietŕ dei dipendenti - Zaměstnanci vlastněná společnost - Munkavállalói tulajdonú vállalat - Spolka Pracownicza – Werknemersbedrijf  - Personalägt företag - Ansatteeid selskap - Medarbejderejet virksomhed - Podjetje v lasti zaposlenih - Työntekijän omistama yritys - Töötajatele kuuluv ettevőte - Darbiniekam piederošs uzņēmums - Darbuotojui priklausan

Marc Mathieu
Sekretarz Generalny
EUROPEJSKA FEDERACJA AKCJONARIATU PRACOWNICZEGO
EFES - EUROPEAN FEDERATION OF EMPLOYEE SHARE OWNERSHIP
Avenue Voltaire 135, B-1030 Brussels
Tel: +32 (0)2 242 64 30 - Fax: +32 (0)2 791 96 00
E-mail: efes@efesonline.org
Web site: www.efesonline.org
Celem EFESu jest dzialanie jako organizacja zrzeszajace pracowników - wlascicieli i wszystkie osoby, spólki, zwiazki zawodowe, ekspertów, badaczy i instytucje chcace promowac wlasnosc i partycypacje pracownicza w Europie.