Als je de woorden niet hebt

In het Verenigd Koninkrijk is er een snelle toename van de bedrijven die zich “proudly employee-owned” (werknemersbedrijven) noemen.

Ze tonen het volgende beeld:

Het aantal bedrijfsoverdrachten aan werknemers is onlangs gestegen tot 2100, dankzij het mechanisme van de Employee Ownership Trust. Dit betekent dat er nu meer dan 150.000 werknemers-eigenaars zijn, die in de meeste gevallen 100% van hun bedrijf bezitten.

In de Angelsaksische landen is werknemersaandeelhouderschap hoofdzakelijk gebaseerd op twee pijlers:

•  In de ene pijler wordt een klein stukje van de taart gedeeld. Dit gebeurt vooral bij grote beursgenoteerde bedrijven. Werknemers krijgen de kans om een paar aandelen van het bedrijf te kopen met hun spaargeld. Ze nemen dus een financieel risico.

•  In de andere pijler wordt de hele taart overgedragen aan de werknemers. Dit komt vaker voor bij kmo's. Het bedrijf wordt verkocht aan een trust die is opgericht ten behoeve van alle werknemers. De werknemers hoeven geen cent van hun eigen geld te investeren; ze nemen geen enkel financieel risico. De operatie wordt gefinancierd door een lening die de trust van de werknemers-eigenaars terugbetaalt, niet met het spaargeld van de werknemers maar met hun werk. Bij deze regeling ontvangen werknemers-eigenaars naast hun loon in feite ook een deel van de winst, waarmee de lening kan worden terugbetaald. Deze regeling is dus de meest volledige vorm van herverdeling van waarde via werknemersaandeelhouderschap.

Om deze twee verschillend gedefinieerde systemen te benoemen, hebben de Angelsaksen twee verschillende uitdrukkingen bedacht. Dus "employee share ownership" voor het kleine stukje van de taart wordt "employee ownership" voor de hele taart, vandaar "employee-owned" voor bedrijven die eigendom zijn van werknemers.

“Employee share ownership - employee ownership" is een woordspeling. Zoals alle woordspelingen heeft ze iets magisch. Helaas is ze, zoals de meeste woordspelingen, ook onvertaalbaar. Dus in het Frans, net als in de meeste andere Europese talen (op twee uitzonderingen na), hebben we maar één uitdrukking om naar het geheel te verwijzen: het is "actionnariat salarié" voor het kleine deel van de taart en het is opnieuw "actionnariat salarié" voor de hele taart.

Als je de woorden niet hebt, heb je ook de begrippen niet. En wat je niet kunt benoemen, kun je niet begrijpen of zelfs maar zien. Dit is de tragedie waar de meeste Europese landen vandaag nog steeds worstelen. Het model van het kleine stukje taart wordt vrij goed begrepen. Het model waarbij de drijvende kracht de hele taart is, wordt echter genegeerd of helemaal niet begrepen.

Voor een beter begrip volgt hier een korte woordenlijst van deze praktijk van werknemersbedrijven die continentaal Europa met moeite invoert bij kleine en middelgrote ondernemingen:

Employee-owned company – Entreprise détenue par les salariés - Empresa propiedad de sus empleados – MitarbeiterUnternehmen - Azienda di proprietŕ dei dipendenti - Zaměstnanci vlastněná společnost - Munkavállalói tulajdonú vállalat - Spolka Pracownicza – Werknemersbedrijf  - Personalägt företag - Ansatteeid selskap - Medarbejderejet virksomhed - Podjetje v lasti zaposlenih - Työntekijän omistama yritys - Töötajatele kuuluv ettevőte - Darbiniekam piederošs uzņēmums - Darbuotojui priklausan

Marc Mathieu
Secretary General
EFES - EUROPEAN FEDERATION OF EMPLOYEE SHARE OWNERSHIP
FEAS - FEDERATION EUROPEENNE DE L'ACTIONNARIAT SALARIE
Avenue Voltaire 135, B-1030 Brussels
Tel: +32 (0)2 242 64 30 - Fax: +32 (0)2 791 96 00
E-mail: efes@efesonline.org
Web site: www.efesonline.org
EFES' objective is to act as the umbrella organization of employee owners, companies and all persons, trade unions, experts, researchers, institutions looking to promote employee share ownership and participation in Europe.